Er leiðsögunám bara peningaplokk?

ÞAÐ er lágmark að fá opinbera viðurkenningu á námi sem er í opinberum skóla. Það á að hafa eitthvert gildi að fara í nám og ljúka því. Það er ömurlegt að eyða tíma og peningum í nám sem er síðan einskis virði. Leiðsöguskóli Íslands býður ekki upp á alvöru starfsheiti að námi loknu og á vinnumarkaðnum er ekkert til sem heitir starfsöryggi fyrir leiðsögumenn.

Leiðsöguskóli Íslands er til húsa í Menntaskólanum í Kópavogi (MK) en í honum fer fram sérhæft nám fyrir verðandi leiðsögumenn. Á heimasíðu skólans er hægt að nálgast upplýsingar um námið en þar segir meðal annars:

Umsækjendur þurfa að vera orðnir 21 árs við upphaf námsins. Þeir þurfa að hafa stúdentspróf eða sambærilegt nám að baki ásamt því að hafa mjög gott vald á einu erlendu tungumáli, auk íslensku. Nemendur þurfa að standast munnlegt inntökupróf í tungumáli að eigin vali áður en skólavist er heimiluð.

Skólinn fylgir nýrri námskrá útgefinni af menntamálaráðuneytinu árið 2004. Námið er viðurkennt af Félagi leiðsögumanna og lánshæft hjá LÍN.

Námið er samtals 37 einingar, 17 einingar í kjarna og 20 einingar á kjörsviði. Námsmatið byggist á skriflegum eða munnlegum verkefnum og prófum. Nemendur þurfa að fá a.m.k. sjö af tíu í einkunn í öllum greinum.

Á heimasíðu skólans er ekkert minnst á kostnað við leiðsögunámið, né hvort námið veiti einhver starfsréttindi að því loknu. Aðeins er sagt frá því að námið sé viðurkennt af Félagi leiðsögumanna og að það sé lánshæft hjá LÍN. Ekki er nefnt að skólinn rukki 105 þúsund krónur fyrir hvort misseri eða samtals 210 þúsund krónur fyrir skólaárið og er þá ótalinn með ýmis annar kostnaður sem liggur til dæmis í tölvunotkun og dýrum bókum. Ekki er nefnt að starfsheitið "leiðsögumaður ferðamanna" er ekki löggilt starfsheiti þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir leiðsögumanna ferðamanna til þess. Óneitanlega vaknar sú spurning hvort Leiðsöguskólinn sé bara að plokka peninga af fólki? Og ef svo er, í hvers þágu? Varla fyrir ferðaskrifstofurnar. Samtök ferðaþjónustunnar (SAF) hafa ekki sýnt þessum skóla eða náminu sem þar fer fram mikinn áhuga. Í síðustu tilraun leiðsögumanna til að fá þetta starfsheiti löggilt var málið komið svo langt hjá einu af okkar ráðuneytum að leitað var eftir umsögnum frá ýmsum hagsmunaaðilum og þar á meðal var óskað eftir umsögn frá SAF. En viti menn, SAF sá sér ekki fært að styðja umsókn "leiðsögumanna" um löggildingu starfsheitisins og það leiddi til þess að ráðuneytið hafnaði umsókninni.

Enn einu sinni sækjast "leiðsögumenn ferðamanna" eftir viðurkenningu á starfsheiti sínu. Vonandi mun baráttan bera árangur á þessu nýja ári þar sem ný lög um ferðamál tóku gildi 1. janúar 2006 en í þeim lögum er bæði talað um fagmennsku og neytendavernd. Erlendir ferðamenn sem kaupa ferðir hér á landi af íslenskum ferðaskrifstofum gera ráð fyrir að þeir séu að kaupa ferð með löggiltum leiðsögumanni sem hafi sannanlega lokið sérnámi í leiðsögn ferðamanna og hafi fagmennsku til að bera í starfi og geti veitt réttar og óhlutdrægar upplýsingar um land og þjóð. Fáist löggilding starfsheitisins ekki nú á vorþingi þá held ég að þeir sem hafa verið að hugsa um leiðsögunám ættu að hugsa sig um tvisvar áður en þeir láta MK plokka af sér háar fjárhæðir og/eða steypa sér í skuldir hjá LÍN til að mennta sig í Leiðsöguskóla Íslands.

Höfundur er leiðsögumaður ferðamanna.

Athugasemdir

[Berglind Steinsdóttir, 9.4.2007 kl. 10:26]

Ásta og þið tvö sem eruð búin að skrifa í gestabókina:

Ég vona líka að samgönguráðuneytið sjái ástæðu til þess - með fulltingi Samtaka ferðaþjónustunnar - að löggilda starfsheitið fljótlega. Það er þegar búið að vísa okkur frá einu sinni á árinu og bera við tímaskorti en það hlýtur að hafast á endanum. Það er nefnilega skynsamlegt til að tryggja að faglega sé að verki staðið.

Það að til séu slakir fagmenntaðir leiðsögumenn eða færir leiðsögumenn sem ekki hafa farið í skóla á ekki að draga úr okkur tennurnar. Skólinn á að kenna okkur annað en tungumálið. Áreiðanlega mætti skólinn vera betri, áreiðanlega ódýrari og skila okkur meira (starfs)öryggi. Ég held samt að leiðin til að hækka almennan gæðastuðul (og í guðs bænum, ég er ekki að tala um þá góðu leiðsögumenn sem þegar eru úti á örkinni) sé að hækka launin. Sannið til, þá grisjast burtu lélegu leiðsögumennirnir í hrönnum.

Kjarasamningar eru lausir 31. desember 2007 - nú er lag.

[Friðrik Haraldsson, 9.4.2007 kl. 10:57]

Ásta Óla skrifar hér raunsanna lýsingu á ástandi, sem er ekki ásættanlegt í þjóðfélaginu.  Menntun leiðsögumanna er sannanlega á háskólastigi og á viðurkenningu skilda.

Félag þeirra hefur hjakkað í sama árangurslausa farinu áratugum saman til að fá viðurkenningu á starfsheiti sínu.  Bent hefur verið á nýjar leiðir, svo sem að flytja námið til einhvers háskóla, og ljóst er, að alla vega einn þeirra tæki því opnum örmum.  Andstaðan gegn þessari uppástungu er heima hjá leiðsögumönnum sjálfum.  Í herbúðum þeirra grasserar langvarandi og öflug sjálfseyðingarhvöt, sem virðist fara vaxandi.

Hún náði hámarki, þegar félagi þeirra var stolið á gerræðislegan hátt á aðalfundi þess 2005.  Lögum þess var snúið á haus, kröfur til félaganna að engu gerðar og það var opnað upp á gátt fyrir fólki, sem hefur ekki lokið námi frá viðurkenndum menntastofnunum.

Það þýðir lítið að krefjast opinberrar viðurkenningar við þessar aðstæður.  Leiðsögumenn verða að taka ærlega til heima hjá sér áður en meiri tíma er sóað í slíkar tilraunir.

Leiðsögumenn eru sjálfum sér verstir.  Þeir stuðla ekki að auknum áhuga fyrir leiðsögunáminu, hvar sem það er eða verður iðkað eða hversu mikið eða lítið það kostar, þegar þeir eru búnir að útvista faglærðu fólki í eigin röðum og efna til slíks óeirðar- og ófremdarástands, að engin fordæmi eru til um slíkt frá stofnun félags þeirra.

Höfundur er leiðsögumaður ferðamanna og fararstjóri.